Een emotioneel donatiegesprek: hoe ga jij hiermee om?

Reactie 1: Ik las een pauze in

Ik ben bang dat alles wat ik zeg het alleen maar erger maakt. Zo komen we niet verder. Ik las een pauze in en zeg: 'Ik denk dat het verstandig is als we een pauze nemen. Ik laat u even met rust zodat u dit met elkaar kunt bespreken en kom later bij u terug.'

Effect van een pauze

Doordat je wegloopt zonder een kader neer te leggen over wat en wanneer er een vervolggesprek zal zijn, ben je eigenlijk de controle kwijt.De pauze geeft je wel de kans om het vervolggesprek en jouw benadering voor te bereiden. Deze optie kan daardoor grofweg 2 uitwerkingen hebben:

1. De pauze werkt: de familie komt wat tot rust en inkeer. Bij terugkomst sla je de juiste toon aan en komt nader tot de familie waardoor je daadwerkelijk over donatie en de wens van hun partner/dochter kunt praten.
2. De familie is bozer geworden tijdens de pauze. Ondanks je voorbereiding merk je bij binnenkomst dat de gemoederen zeker niet bedaard zijn en hun boosheid vooral op jou gericht is.

Reactie 2: Ik probeer te kalmeren

Ik probeer rustig te blijven en doe mijn best om de gemoederen wat te kalmeren, voordat ik verder ga praten over donatie. Ik zeg iets als: ‘Ik merk dat dit veel emoties bij u oproept. Dat kan ik me voorstellen. Er komt ook heel veel op u af. Waar heeft u nu behoefte aan?’

Effect van kalm blijven

In veel gevallen leidt deze werkwijze tot succes: de familie voelt zich gezien en gehoord, kalmeert en staat na een tijdje weer open voor jouw informatie. Voor deze benadering heb je tijd en rust nodig, zowel in praktijk als in jouw beleving. Daarnaast moet je je eigen emoties even opzij kunnen zetten en je volledig richten op de behoeften van de familie. Als arts ben je ook mens, dus dit zal de ene keer beter lukken dan de andere keer.

Reactie 3: Ik ga mee met bezwaar van familie 

Ik realiseer me dat dit veel tijd gaat kosten en die heb ik eigenlijk niet. Gezien het letsel van de patiënt betwijfel ik of ze geschikt is voor donatie. Dus zeg ik: ‘Als u écht van mening bent dat zij geen donor wilde zijn en dat vergeten is vast te leggen in het Donorregister, dan kunnen we besluiten om af te zien van donatie.’

Effect van snel meegaan met bezwaar 

De praktijk is leidend in deze benadering. Een donatiegesprek kost inderdaad tijd en moeite. Gezien het letsel van de patiënt, is de geschiktheid voor orgaandonatie onduidelijk. 

Bel daarom met een orgaandonatiecoördinator vóórdat je met de familie over donatie praat of las een pauze in voor het telefoontje. In het gesprek met de familie kun je je dan richten op hun behoeften en eventuele bezwaren. Veel bezwaren komen voort uit onwetendheid en angst voor het onbekende. 

Voor de verwerking van het verlies, is het van groot belang dat de familie met tevredenheid op het donatiegesprek terugkijkt, ongeacht de uitkomst (wel/niet doneren). Het is daarom belangrijk dat donatie goed is besproken, met oog voor de wens van de overledene en rekening houdend met de angsten en zorgen van de nabestaanden. Dan is de kans dat zij achterblijven met vragen of spijt het kleinst.