Inhoudsopgave
Wat is weefsel?
Weefsel is een groep cellen die dezelfde functie vervullen in het lichaam. Ons lichaam bestaat uit verschillende soorten weefsels, zoals huid, spieren, zenuwen en botten, die elk hun eigen taak hebben.
Wat is weefseldonatie?
Bij weefseldonatie geeft een overleden persoon weefsel aan een iemand die dat nodig heeft. Dit heet weefseldonatie. Eén van de meest voorkomende vormen van weefseldonatie is donatie van huid.
Een persoon met ernstige brandwonden kan door middel van huidweefsel geholpen worden bij het herstel van de verbrande huid. Donorhuid zorgt voor minder pijn, minder infecties en minder littekens.
Welke weefsels kun je doneren?
Het lichaam bestaat uit verschillende weefsels. Een overleden persoon kan onderstaande weefsels doneren:
1. Huidweefsel
Huidweefsel kan helpen bij de behandeling van brandwonden en ernstige wonden. Donorhuid zorgt voor minder pijn, minder infecties en minder littekens.
Lees hier meer over de huidtransplantatie.
2. Oogweefsel
Met oogweefsel kunnen patiënten met een ernstige beschadiging van het hoornvlies (cornea) worden geholpen. Als door een ziekte of aandoening het hoornvlies troebel is geworden, kunnen deze mensen alleen weer zien met een nieuw hoornvlies. Hoornvliezen zijn een onderdeel van de ogen, net als de oogrok. De oogrok is het buitenste witte laagje van het oog. Artsen kunnen dit gebruiken om een beschadigd oog te behouden.
3. Botweefsel
Met bot van een donor kunnen artsen bot vervangen dat beschadigd is, bijvoorbeeld bij kanker of bij heupoperaties.
4. Kraakbeen
Artsen gebruiken donorkraakbeen om beschadigde gewrichten te herstellen. Bijvoorbeeld het knieweefsel. Dit kan patiënten helpen om beter te bewegen en pijn te verminderen. Kraakbeen bij ribben wordt onder andere gebruikt voor patiënten van wie de neus beschadigd is door een tumor of ongeval.
5. Peesweefsel
Met pezen kunnen artsen beschadigde gewrichten herstellen. Bijvoorbeeld bij patiënten met reuma. Peesweefsel wordt ook gebruikt om gescheurde pezen te repareren. Denk bijvoorbeeld aan pezen in de knieën of schouders.
Lees hier meer over de donatie en transplantatie van bot-, kraakbeen- en peesweefsel.
6. Hartkleppen
Donorhartkleppen worden gebruikt om beschadigde of kapotte hartkleppen te vervangen. Een donorklep kan nodig zijn bij baby's met een hartafwijking of bij volwassenen die met spoed een nieuwe hartklep nodig hebben.
7. Bloedvaten
Bij donatie van bloedvaten gaat het om een stuk van de lichaamsslagader die bloed uit het hart het lichaam in pompt (de aorta). De aorta wordt alleen uitgenomen als ook de hartkleppen worden gedoneerd. Gedoneerde bloedvaten kunnen worden gebruikt om beschadigde of geblokkeerde bloedvaten te vervangen.
Hoe gaat weefseldonatie? Uitleg in 4 stappen
De arts volgt een stappenplan voordat weefsels gedoneerd worden. Wil je weten hoe dat precies werkt? Bekijk de video of lees hieronder het stappenplan.
Weefseldonatie: hoe gaat dat?
Stap 1. Bespreken van keuze met familie
De arts bespreekt met de familie wat de keuze is van de overledene. Als er toestemming is voor donatie, meldt de arts de overledene aan als donor bij de NTS (Nederlandse Transplantatie Stichting). Is de overledene ook orgaandonor, dan gebeurt weefseldonatie na de orgaandonatie.
Stap 2. De donoroperatie
Tijdens de donoroperatie worden de weefsels uitgenomen door een speciaal team van de WUON (Weefsel Uitname Organisatie Nederland) Uitname van oogweefsel, huid, bloedvaten en hartkleppen gebeurt meestal in de obductiekamer of het mortuarium van een ziekenhuis, of in het uitvaartcentrum. Bij bot-, kraakbeen- en peesweefsel gebeurt de uitname altijd in een operatiekamer.
Bij deze weefsels moet de ruimte volledig steriel zijn, dus vrij van bacteriën en virussen.
Stap 3. Weefsel wordt bewerkt en bewaard
Weefselbanken bewerken en bewaren de weefsels. In tegenstelling tot organen zijn weefsels langere tijd houdbaar na uitname. Hoornvlies blijft tot ongeveer 4 weken na donatie in goede conditie. Bot- en peesweefsel kunnen afhankelijk van de bewerking 3 tot 5 jaar bewaard blijven.
Stap 4. Een patiënt ontvangt donorweefsel
Zodra een patiënt weefsel nodig heeft, doet de arts een aanvraag voor zijn patiënt. In sommige gevallen is er meer weefsel op voorraad dan nodig is voor Nederlandse patiënten. Dan zoekt de weefselbank een ontvanger in het buitenland. Dit voorkomt dat weefsel niet meer gebruikt kan worden. Andersom ontvangt Nederland ook weefsel van buitenlandse weefselbanken.