Gekweekte endotheelcellen: hoop voor corneapatiënten

Antoon van den Bogaerdt is hoofd van de afdelingen Cornea, Huid en Hartklep bij weefselbank ETB-BISLIFE. Hij vertelt hoe gekweekte endotheelcellen in de toekomst kunnen bijdragen aan de behandeling van oogproblemen. 

Oogproblemen

Van den Bogaerdt: ‘De binnenste laag van het hoornvlies (cornea) bestaat uit één laag gespecialiseerde cellen die de vochtbalans van de cornea reguleren. Ze pompen ionen uit het stroma, waardoor het hoornvlies dun en doorzichtig blijft voor scherp zicht. Als deze endotheelcellen niet goed functioneren door ziekte of beschadiging wordt het zicht troebel en kan blindheid optreden. Op dit moment is een (gedeeltelijke) hoornvliestransplantatie de enige behandeling.’

Gekweekte endotheelcellen

‘Een innovatieve techniek is het injecteren van gekweekte endotheelcellen op de binnenste laag van de cornea. Het MERLN Institute en het UMC Utrecht onderzoeken deze techniek met cellen uit donorcornea’s. Een belangrijke uitdaging is het vinden van geschikte donoren, omdat alleen jonge donorcornea’s cellen leveren die zich voldoende kunnen vermenigvuldigen.’

‘Ook is het een uitdaging om ervoor te zorgen dat de cellen tijdens het vermenigvuldigingsproces de optimale eigenschappen behouden. Als deze techniek slaagt, kan het tekort aan donorcornea’s verminderen. Eén donorcornea zou in de toekomst meerdere patiënten kunnen helpen.’

Hoop voor patiënten

‘In Nederland wachten nu zo'n 1.000 patiënten op een hoornvliestransplantatie. Japanse onderzoekers behaalden in 2018 al succes met zichtverbetering na injecties van gekweekte endotheelcellen. Het dus een hoopvolle ontwikkeling. Maar in Nederland zijn we nog niet zo ver.’

Vervolgonderzoek nodig

‘Voordat we deze techniek in Nederland kunnen inzetten, moet vervolgonderzoek de veiligheid, duurzaamheid en optimale dosering van deze behandeling vaststellen. ETB-BISLIFE is partner van dit onderzoek. In ons nieuwe gebouw in Haarlem is een gespecialiseerde ruimte ingericht voor endotheelcelkweek, waarmee we bijdragen aan deze veelbelovende techniek.’