Onderzoek, operatie en nazorg nierdonatie

Als blijkt dat u geschikt bent om te doneren, kan het nog even duren voordat de operatie wordt gepland. Bij deelname aan het cross-over programma omdat er 1 keer in de 3 maanden naar een match wordt gezocht. En bij donatie aan een bekende ontvanger kan het even duren omdat hij nog zoveel nierfunctie dat directe transplantatie nog niet nodig is.

Als de ontvanger dat wil kan hij tot de transplantatie op de wachtlijst voor een nier van een overleden donor blijven staan. Zodra er alsnog een nier van een overleden donor beschikbaar is, besluit het transplantatieziekenhuis in overleg met de nierpatiënt hoe het verder gaat. Het kan dan zijn dat de nier van de overleden donor voorrang krijgt. Want deze nier is nu beschikbaar.

Voor de operatie

Vlak voor de operatie bezoekt u de anesthesist. Deze bespreekt met u de narcose en het gebruik van pijnstillers na de operatie. De chirurg bespreekt met u de operatie en het risico op complicaties. Op welk moment in het traject dit gebeurt, verschilt per ziekenhuis.

De operatie 

Meestal wordt u als donor 1 dag voor de operatie opgenomen in het ziekenhuis waar ook de ontvanger wordt geopereerd. Bij cross-over donatie kan het zijn dat de operatie in een ander ziekenhuis plaatsvindt. Als donor reist u namelijk altijd naar het ziekenhuis waar de ontvanger ligt. Als u aan een kind doneert, ligt u in het ziekenhuis voor volwassenen en ligt het kind in het bijbehorende kinderziekenhuis. 

Gebruikte techniek verschilt per ziekenhuis en chirurg 

Voor de operatie zijn er verschillende technieken. Welke techniek wordt gebruikt hangt vooral af van het ziekenhuis en de chirurg die de operatie uitvoert. Uw chirurg geeft uitleg over de techniek en vertelt waar hij sneetjes maakt en hoe straks de littekens eruit komen te zien. 

Er zijn 2 soorten operaties: de kijkoperatie en de open operatie. Bij een kijkoperatie maakt de chirurg meerdere kleinere sneetjes en wordt de nier verwijderd via een dwarse snee in de onderbuik. Dat kan door het buikvlies of achter het buikvlies langs. Bij de open operatie wordt een grotere snee gemaakt. Beide soorten operaties gebeuren onder volledige narcose en duren 2 tot 3 uur. 

U bent na de nierdonatie operatie opeens patiënt

Realiseert u zich dat u als gezond persoon tijdelijk een ‘patiënt’ wordt. Dat kan moeilijk zijn, zeker als u zelden ziek bent of nog niet eerder bent geopereerd. Wees u er ook van bewust dat u tijdelijk hulp van anderen nodig zult hebben. 

Contact met de ontvanger na operatie

Na de operatie kunt u bellen met de ontvanger van uw nier. De kans is groot dat jullie elkaar een dag na de operatie al kunnen opzoeken. Bij een cross-over of anonieme of altruïstische donatie hebt u geen contact met de ontvanger. Na de operatie kan de chirurg wel vertellen of de transplantatie goed is gegaan. Meestal is kort daarna in het bloed van de ontvanger te zien of de nier goed werkt.

Wanneer weet u of de transplantatie is gelukt?

Als er geen complicaties zijn dan mag u 3 tot 5 dagen na de operatie weer naar huis. U moet dan wel normaal eten, drinken en plassen. U mag ook weer gewoon douchen. Het is raadzaam om eenmaal thuis rustig aan te doen en stapje voor stapje uw dagelijkse bezigheden op te pakken. Goed luisteren naar uw lichaam is belangrijk. 

Vermoeidheid, stijfheid en napijn

De meeste donoren hebben vooral last van vermoeidheid, stijfheid en napijn. Die napijn is er omdat de operatiewond nog moet genezen. Verder is de huid bij de operatiewond soms lange tijd ongevoelig of juist overgevoelig, omdat de huidzenuwen tijdens de operatie doorgesneden zijn en tijd nodig hebben voor herstel. 

Gemiddeld 6 weken na donatie grotendeels hersteld

De eerste weken mag u niet tillen. Overleg met uw werkgever wanneer u weer aan het werk gaat. Gemiddeld zijn donoren 6 weken na de operatie voor het grootste gedeelte hersteld. Het kan 1 tot 3 maanden duren voordat u weer de oude bent.

Een tijdje hulp in de huishouding nodig

Omdat u na de operatie 6 weken niet mag tillen, trekken of duwen, zult u een tijdje hulp in de huishouding nodig hebben. Kijk of familie of vrienden u kunnen helpen.

Als dat niet kan, kunt u huishoudelijke hulp aanvragen bij de gemeente. Of hulp inhuren bij een bedrijf dat huishoudelijke hulp levert in uw woonplaats. De kosten hiervan worden tot maximaal € 300 euro vergoed. U leest er meer over bij Kosten en vergoedingen: huishoudelijke hulp. De maatschappelijk werker van het transplantatieziekenhuis kan u er ook meer over vertellen. 

Nazorg en terugkijken op de donatie

Binnen 3 maanden na de donatie wordt u gecontroleerd door (vaak) de chirurg en de coördinator nierdonatie bij leven. Zij bekijken of u goed herstelt. Ze beoordelen uw wonden en checken de nierfunctie. Met de coördinator kijkt u dan ook terug op de donatie: hoe vindt u dat het is gegaan? Als u dat wilt, kunt u ook nog een gesprek hebben met de medisch maatschappelijk werker. 

Hebt u na deze periode nog klachten of vragen, dan kunt u altijd contact opnemen met uw contactpersoon bij het transplantatieziekenhuis. 

Controle op lange termijn

De frequentie en locatie van de controles (transplantatiecentrum of huisarts) na het eerste jaar na nierdonatie wordt in overleg met de nierdonor afgestemd. Hierbij is de richtlijn voor gezonde donoren zonder risico factoren één controle in de twee of drie jaar. Donoren met risicofactoren hebben minimaal één keer per jaar een controle.

Meer weten over nierdonatie bij leven?