Project
Pilot Weefseldonatiecoördinator (WDC)
De NTS voerde een pilot uit naar de inzet van weefseldonatiecoördinatoren om artsen te helpen in de donatieprocedure. Wat was het resultaat?
Direct naar
Weefseldonatie is een complexe procedure. Met de invoering van de nieuwe donorwet (1 juli 2020) en de Kwaliteitsstandaard Donatie nam de behoefte toe aan gespecialiseerde ondersteuning in ziekenhuizen.
Artsen krijgen maar af en toe met weefseldonatie te maken en hebben daarom ook weinig kans routine op te bouwen. Ze ervaren de procedure als tijdsintensief en combineren deze met andere patiëntenzorg. Dat kan leiden tot lagere kwaliteit van nazorg en minder toestemming voor donatie.
Wat was het doel?
In deze pilot toetsten we of een centrale functie als weefseldonatiecoördinator artsen kan helpen. Alle verantwoordelijkheden rondom weefseldonatie werden in de pilot bij één gespecialiseerde professional belegd, de weefseldonatiecoördinator (WDC).
We wilden weten of dit artsen ontlast, de zorg voor nabestaanden verbetert en de procedure efficiënter maakt.
Samenwerking
De NTS coördineerde de pilot is samenwerking met projectleiders uit de pilotziekenhuizen. De pilot werd uitgevoerd in:
- Medisch Centrum Leeuwarden (MCL)
- Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG)
- Haaglanden Medisch Centrum (HMC)
We vroegen hierbij inzet van speciaal opgeleide ziekenhuisartsen, donatiecoördinatoren en WDC’s.
Aanpak
De WDC kon taken in de hele procedure overnemen: herkennen van donoren, raadplegen van het Donorregister, het donatiegesprek voeren, aanmelden van de weefseldonor en de nazorg aan de nabestaanden.
De invulling van deze rol verschilde per pilotziekenhuis:
- MCL & HMC: WDC nam alle taken over.
- UMCG: WDC deed alleen de aanmelding.
Ervaringen projectleiders
De projectleiders pleiten voor structurele inzet van WDC’s:
- HMC (Jacqueline Blok): Herkenning van de weefseldonoren verbeterde en het toestemmingspercentage steeg fors. Telefoongesprekken met families werkten goed, maar fysieke aanwezigheid bij de overledene ontbrak soms.
- UMCG (Jan Niesing): WDC’s leverden waardevolle nazorg en borgden terugkoppeling naar nabestaanden. Dit vraagt om regionale inzet van donatiecoördinatoren als WDC.
- MCL (Renée Porta): De 24/7-bereikbaarheid werkte goed. WDC’s waren beter voorbereid en getraind in communicatie, waardoor gesprekken en nazorg professioneler verliepen.
Resultaten
De pilot liet zien dat de inzet van een WDC de kwaliteit van het proces verhoogt en positief wordt ervaren door zowel nabestaanden als professionals.
- Nabestaanden waarderen vooral de tijd en aandacht die zij kregen van de WDC. Het maakt daarbij niet uit of het donatiegesprek face-to-face of telefonisch gevoerd werd.
- De betrokken artsen waarderen het dat zij de procedure uit handen kunnen geven aan iemand die er getraind in is en meer tijd heeft voor het begeleiden van de nabestaanden.
- WDC’s merken dat zij, naarmate ze meer procedures begeleiden, steeds betere zorg kunnen leveren.
Ook de herkenning van potentiële donoren en het aantal raadplegingen van het Donorregister zijn gestegen. De NTS concludeert dat de inzet van de WDC de kwaliteit van het weefseldonatieproces verhoogt en dat het daarom goed zou zijn om WDC’s breder in te zetten.
Praktische en logistieke uitdagingen
De WDC-pilot was succesvol, maar landelijke invoering kent nog logistieke en praktische uitdagingen. Een dedicated team van WDC’s met specifieke training en zorgachtergrond is nodig. De volgende vragen blijven open:
- Moet een WDC 24/7 inzetbaar zijn en kan dit binnen het huidige budget?
- Wat betekent beperkte beschikbaarheid voor uitnameteams en weefselbanken?
- Hoe krijgt een landelijk werkende WDC toegang tot lokale elektronische patiëntendossiers?
De NTS en het ministerie van VWS onderzoeken deze vragen om te bepalen of landelijke invoering haalbaar is qua capaciteit en budget.