Orgaandonatie stap voor stap

> Ga direct naar het Modelprotocol
> Als de donor jonger is dan 18 jaar bekijk dan hier het protocol Kind als donor.

Stap 1. Potentiële orgaandonor?

Bij ieder overlijden dien je het donatieformulier in te vullen. 

Orgaandonatie is mogelijk:

• als een patiënt hersendood is of een infauste prognose is vastgesteld met stoppen behandeling
• bij overlijden op IC (indien nodig mogelijkheid tot verplaatsen patient naar IC)
• als een patiënt geïntubeerd is

Algemene contra-indicaties:

• de identiteit van de patiënt is onbekend
• < 24 uur adequaat behandelde sepsis
• actieve tuberculose
• een actieve virale infectie met rabiës, herpes zoster of rubella
• anencefalie

In deze gevallen is orgaandonatie niet mogelijk.

> Bekijk ook de relatieve contra-indicaties in het Modelprotocol

Vergeet bij exclusiecriteria voor orgaandonatie niet de mogelijkheid van weefseldonatie.

Neem bij twijfel contact op met het Orgaancentrum via 071 - 579 57 95, of met de dienstdoende orgaandonatiecoördinator (ODC).

Stap 2. Donorregister raadplegen

Raadpleeg het Donorregister via het Orgaancentrum van de NTS: 071 - 579 57 95. (24/7). Lees meer over raadplegen Donorregister.

Houd de volgende gegevens bij de hand:

• Patiënt: burgerservicenummer, de voorletter(s), naam, geboortedatum, geslacht, adres.
• Behandelende arts: de voorletter(s), naam, geboortedatum, BIG-registratienummer, ziekenhuis en plaats en telefoonnummer waarop u bereikbaar bent.

In het geval van een niet-natuurlijke dood of als het gaat om een minderjarige (<18 jaar) meld je het overlijden aan de gemeentelijke lijkschouwer. Bij een niet-natuurlijke dood moet de officier van justitie toestemming geven voor de orgaandonatie. Je kunt de donor al aanmelden voordat u deze toestemming heeft. Lees meer over donatie bij een niet natuurlijke dood.

Stap 3. Het donatiegesprek

Bereid je goed voor op het donatiegesprek met de nabestaanden. Let op: nabestaanden zijn de familieleden inclusief partner tot en met de tweede graad, naasten zijn de nabestaanden inclusief de mensen die de donor hebben gekend (vriend, verzorger).

• Indien 'Ja'-registratie of 'Geen bezwaar': informeer de naasten over de wens van de overledene.
• Indien 'beslissing nabestaanden' of 'specifiek persoon' of blokkade/geen registratie: vraag toestemming.
• Indien 'nee'-registratie; informeer de naasten.

Stap 4. Toestemming: en dan?

Is er toestemming van de patiënt of de nabestaanden en is er, in geval van een niet-natuurlijk overlijden, ook toestemming van de officier van justitie? Dan kan de donatieprocedure worden gestart.

Roep de dienstdoende ODC op. Dit kan via het Orgaancentrum (071 - 579 57 95).

Stap 5. Orgaandonatieprocedure

Hoe de orgaandonatieprocedure eruitziet hangt af van de wijze waarop de dood van de patiënt wordt vastgesteld. Per procedure worden er verschillende stappen genomen. De procedures worden pas gestart nadat er met de nabestaanden gesproken is over donatie.

Donation after Brain Death

Bij een DBD-procedure wordt de dood vastgesteld op grond van neurologische criteria, ook wel hersendood genoemd. Voor het vaststellen van de hersendood volgen artsen het Hersendoodprotocol. Lees meer over vastellen van de hersendood.

Donation after circulatory death

Bij een DCD-procedure wordt de dood vastgesteld op basis van circulatoire criteria. Na het overlijden van de patiënt kan de orgaandonatie plaatsvinden. Lees meer over DCD-procedure.

Stap 6. Donor aanmelden en logistiek

Bij een potentiële donor worden een aantal onderzoeken verricht om te beoordelen welke organen geschikt zijn voor donatie. Naast de onderzoeken, is het belangrijk om een volledig beeld te krijgen van de medische en sociale voorgeschiedenis van de (potentiële) donor en van zijn actuele situatie. De ODC coördineert deze procedure. Nadat alle benodigde informatie is verzameld en de patiënt geschikt is bevonden als donor, meldt de ODC de patiënt aan bij Eurotransplant. Eurotransplant wijst organen aan ontvangers toe volgens de Nederlandse allocatieregels. Als coördinator van de donatieprocedure organiseert de ODC de logistiek rondom de procedure. Lees meer over donor aanmelden en logistiek.