‘Nieuwe technieken vragen om nieuwe vaardigheden’

Professor dr. Andrzej Baranski is transplantatiechirurg in het LUMC en initiatiefnemer van de internationale masterclass orgaanuitname.

Baranski werd opgeleid tot transplantatiechirurg in Warschau, maar werkt inmiddels al meer dan 25 jaar bij het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Daar voerde hij niet alleen honderden uitnames en transplantaties uit, maar leidde hij ook veel jonge chirurgen op.

Zuinig zijn op donororganen

‘Er sterven in Nederland nog steeds patiënten op de wachtlijst omdat er geen geschikt donororgaan beschikbaar is. Dus we moeten heel zuinig zijn op donororganen. Uitname is een zeer delicaat proces. Als je fouten maakt bij de uitname kun je een goed orgaan zodanig beschadigen dat het soms niet meer te geschikt is voor transplantatie.’

Specialisme dat je moet leren

Baranski zet zich er al decennialang voor in dat uitnamechirurgen het vak tot in de puntjes beheersen. Opleiden in transplantatiegeneeskunde is een lang proces. Je hebt niet alleen technische kennis nodig, maar ook een grote liefde voor mensen. Je moet de anatomie van buikorganen uitstekend kennen — ook de zeldzame varianten.’

Primeur in Europa

De eerste transplantatiecursus die Baranski in 1999 samen met de NTS organiseerde was direct een groot succes. De cursus groeide uit tot de allereerste internationale ‘hands-on cursus’. En hij zette zich in voor de certificering van uitnamechirurgen, een primeur in Europa. Nederland werd het eerste land waar gekwalificeerde uitnamechirurgen door de overheid erkend worden.

Steeds betere resultaten

Cijfers tonen aan dat er de afgelopen decennia grote vooruitgang is geboekt. Eind vorige eeuw was na uitname ongeveer 50% van de alvleesklieren zodanig beschadigd dat ze niet getransplanteerd konden worden. Nu is dat slechts 1%. Het vertaalt zich ook in goede overlevingscijfers in Nederland.‘Die zijn vergelijkbaar met die van buitenlandse toptransplantatiecentra’, stelt Baranski.

Meer transparantie nodig

Toch is Baranski nog niet tevreden. Hij pleit voor meer transparantie over de resultaten, niet om te oordelen, maar om van elkaar te leren. Daarnaast dringt hij aan op blijvende scholing, ook van ervaren chirurgen. Nieuwe technieken zoals snellere uitnameprocedures en preservatiemachines vragen immers steeds nieuwe kennis en vaardigheden. ‘Het mooiste aan mijn werk? Zien hoe jonge chirurgen groeien. Het is zwaar werk, maar ook het mooiste vak ter wereld.’